ترازنامه (Balance Sheet) گزارشی است که وضعیت مالی یک شرکت را در یک زمان مشخص نشان میدهد (مثلاً در پایان سال مالی). این گزارش شامل داراییها، بدهیها و سرمایه (حقوق صاحبان سهام) است.
ترازنامه مثل یک عکس فوری از وضعیت مالی شرکت است، و باید همیشه این معادله را رعایت کند:
Asset = Liabilities + Equity
بخشهای اصلی ترازنامه
ترازنامه معمولاً به سه بخش اصلی تقسیم میشود:
داراییها (Assets)
چیزهایی که شرکت مالک آنهاست یا کنترلشان را دارد و از آنها انتظار سود اقتصادی داریم.
انواع داراییها:
دسته | مثال |
---|---|
دارایی جاری (کوتاهمدت) |
موجودی نقدی، بانک، حسابهای دریافتنی، پیشپرداختها، موجودی کالا |
دارایی ثابت (بلندمدت) |
ساختمان، تجهیزات، ماشینآلات، کامپیوتر، نرمافزار خریداریشده |
دارایی نامشهود |
مجوزها، برند، حق اختراع |
بدهیها (Liabilities)
تعهدات مالی شرکت به دیگران.
انواع بدهیها:
دسته | مثال |
---|---|
بدهی جاری (کوتاهمدت) |
حسابهای پرداختنی، مالیات پرداختنشده، حقوق پرسنل، پیشدریافت مشتری |
بدهی بلندمدت |
وام بانکی بلندمدت، تسهیلات بلندمدت |
3. سرمایه یا حقوق صاحبان سهام (Equity)
مقداری از دارایی که پس از کسر بدهیها برای صاحبان شرکت باقی میماند.
اجزای معمول سرمایه:
جزء | توضیح |
---|---|
سرمایه اولیه |
پولی که شرکا در آغاز شرکت آوردهاند |
سود و زیان انباشته |
سود (یا زیان) سالهای قبل که هنوز برداشت نشده |
سود/زیان خالص سال جاری |
نتیجه صورت سود و زیان سال جاری |
نمونه ساده ترازنامه:
فرض کنیم یک شرکت نرمافزاری کوچک داریم:
بخش | شرح | مبلغ (میلیون تومان) |
---|---|---|
داراییها |
بانک |
300 |
|
حساب دریافتنی مشتری |
150 |
|
تجهیزات و کامپیوتر |
250 |
جمع داراییها |
|
700 |
بدهیها |
حساب پرداختنی |
100 |
|
مالیات پرداختنشده |
50 |
جمع بدهیها |
|
150 |
سرمایه |
سرمایه اولیه |
400 |
|
سود انباشته |
150 |
جمع سرمایه |
|
550 |
✅ جمع کل |
دارایی = بدهی + سرمایه |
700 |
نکات مهم برای ترازنامه در ایران:
- مبالغ به ریال یا تومان گزارش میشود (بسته به دستورالعمل).
- ترازنامه بخشی از اظهارنامه مالیاتی است.
- باید با دفاتر قانونی و نرمافزار حسابداری تطابق کامل داشته باشد.
- ترازنامه باید تراز باشد! یعنی جمع داراییها = جمع بدهی + سرمایه.
ترازنامه چیست و چه کاربردی در مالیات دارد؟